Szkolenie botaniczne KPN

     „Repetitio est mater studiorum” oznacza „Powtarzanie jest matką wiedzy”. Jednym ze sposobów na jej powtarzanie mogą być cykliczne szkolenia orgaznizowane przez Karkonoski Park Narodowy.Tym razem KPN zorganizował szkolenie botaniczne. Było ono przeznaczone dla certyfikowanych Przewodników KPN, czyli przewodników sudeckich, którzy uzyskali odpowiedni certyfikat Karkonoskiego Parku Narodowego. Problematyka szkolenia dotyczyła pięter klimatycznych i charakterystycznych zbiorowisk roślinnych Karkonoszy, roślinności Śnieżnych Kotłów oraz rzadkich, zagrożonych i chronionych gatunków karkonoskich roślin.

     Szkolenie miało formę wycieczki terenowej. Odbyło się w dniu 3.08.2017 r. Rozpoczęło się o godz. 9.00 w siedzibie Karkonoskiego Banku Genów w Jeleniej Górze-Jagniątkowie przy ul. Myśliwskiej 9a. Otworzyła je Karolina Dobrowolska-Martini –kierownik pracowni naukowo-edukacyjnej, a poprowadziła – mgr Marta Kroczek – specjalista botanik.

     W gospodarstwie szkółkarskim KPN, M. Kroczek pokazała nam najbardziej cenne gatunki roślin z obszaru Karkonoskiego Parku Narodowego, w tym również takie, które nie występują przy szlakach turystycznych. Zwróciła uwagę na roślinność występującą w Żlebie Bazaltowym w Małym Śnieżnym Kotle. Zobaczyliśmy m.in. rożeniec górski, skalnicę mchowatą, wierzbę zielną czy pierwiosnkę maleńką. Ta ostatnia jest symbolem Towarzystwa Karkonoskiego (Riesengebirgsverein – RGV) oraz nieistniejącego Austriackiego (Niemieckiego) Towarzystwa Karkonoskiego (Oesterreichischer Riesengebirgsverein – OeRGV, Deutscher Riesengebirgsverein – DRGV).

     M. Kroczek zaakcentowała, że Żyła Bazaltowa jest jedynym miejscem występowania w Karkonoszach wielu rzadkich gatunków takich jak skalnica śnieżna i skalnica darniowa bazaltowa. Ta pierwsza to relikt glacjalny, czyli organizm mający tu swoje izolowane stanowisko, które jest oderwane od pierwotnego obszaru występowania. Druga ze skalnic jest endemitem, czyli gatunkiem naturalnie występującym na świecie tylko w tym miejscu.

     Innym karkonoskim endemitem, który zobaczyliśmy jest dzwonek karkonoski. Warto zauważyć, że poza kotłami polodowcowymi występuje także na przełęczach i górskich halach. Od 17.4.2013 stał się, razem z goryczką trojeściową i górą Śnieżką częścią wspólnego logo Krkonošskego národnego parku i Karkonoskiego Parku Narodowego.

     Następnie M. Kroczek zaprezentowała rośliny pożytkowe, czyli dostarczające pszczołom pokarmu w postaci nektaru, spadzi i pyłku. Wśród nich znalazły się m.in. wrotycz maruna, orlik pospolity, naparstnica purpurowa, farbownik lekarski, chaber perukowy czy rozchodnik wielki, który jest rośliną żywicielską dla niepylaka apollo. Samego niepylaka apollo, który jest jednym z najrzadziej spotykanych gatunków motyla w Polsce, pokazali nam Roman Rąpała, Zygmunt Jała, Dariusz Kuś – pracownicy Karkonoskiego Parku Narodowego oraz Klaudia Szala – wolontariuszka KPN. Dowiedzieliśmy się, że niepylak apollo wyginął w Karkonoszach w XIX wieku i jest pierwszym gatunkiem przywracanym w wyniku sztucznej hodowli na terenie KPN.

     Potem M. Kroczek zaprezentowała nam roślinność karkonoskich torfowisk. Zobaczyliśmy m.in. bażynę obupłciową, borówkę bagienną, turzycę patagońską, wełnianeczkę darniową, wełniankę pochwowatą, żurawinę drobnolistkową i rosiczkę okrągłolistną. Ta ostatnia jest gatunkiem owadożernym. Uzupełnia niedobór azotu, chwytając zwabionego owada za pomocą liści pułapkowych i trawiąc jego ciało.

     Przygotowani po zwiedzeniu gospodarstwa szkółkarskiego, wyruszyliśmy z M. Kroczek Koralową Ścieżką i Ścieżką nad Reglami pod Śnieżne Kotły, aby w myśl zasady „repetitio est mater studiorum” rozpoznawać rośliny w terenie. Idąc, słuchaliśmy ptaków. K. Dobrowolska-Martini, która jest ornitologiem, pomogła nam rozpoznać m.in. sikorę sosnówkę – „bywalczynię” borów świerkowych. Po posileniu się w schronisku „Pod Łabskim Szczytem” wróciliśmy przez Trzy Jawory do Jagniątkowa. Kończąc wycieczkę, dowiedzieliśmy się, że Karkonoski Park Narodowy przewiduje następną edycję szkolenia w siedzibie Karkonoskiego Banku Genów w Jeleniej Górze-Jagniątkowie oraz kolejne kursy dla przewodników KPN w innych miejscach.

Tekst i zdjęcia: Zbigniew Piepiora