Całkowite zaćmienie Księżyca
W niecałe pół roku po poprzednim zaćmieniu mamy kolejne! 21 stycznia 2019 nad ranem nastąpi całkowite zaćmienie Księżyca – znajdzie się on w cieniu Ziemi. Momenty zjawiska widoczne we Wrocławiu:
– początek zaćmienia półcieniowego: 3:36:03
– początek zaćmienia częściowego: 4:33:30
– początek zaćmienia całkowitego: 5:41:21
– maksymalna faza zaćmienia: 6:12:21
– koniec zaćmienia całkowitego: 6:43:21
– wschód Słońca: 7:43:24
– koniec zaćmienia częściowego: 7:50:48
– zachód Księżyca: 7:55:01
– koniec zaćmienia półcieniowego (niewidoczny – Księżyc będzie schowany pod horyzontem): 8:48:06.
Księżyc oczywiście będzie w pełni i cały czas w zachodniej części nieba, coraz niżej nad zachodnim horyzontem. Najpierw podczas zaćmienia półcieniowego zaobserwujemy nieznaczne pociemnienie lewej strony tarczy Księżyca. Po godz. 4:33:30 po lewej stronie tarczy zacznie być widoczny cień Ziemi. O godzinie 5:10 ponad połowa tarczy naszego naturalnego satelity znajdzie się w cieniu Ziemi. Granica tego cienia ma wyraźnie zaokrąglony kształt – był to pierwszy obserwacyjny dowód kulistości Ziemi, znany już ludziom w starożytności. Podczas zaćmienia całkowitego Księżyc przybiera ciemnomiedziany kolor. Chociaż jest wtedy całkowicie schowany w cieniu Ziemi, to jednak jest słabo oświetlony światłem słonecznym rozproszonym w atmosferze Ziemi. Końcówka zaćmienia będzie już słabiej widoczna, bowiem rozpocznie się świt i niebo będzie coraz jaśniejsze. Najpierw o godz. 6:43:21 pojawi się na górze tarczy Księżyca pojaśnienie – efekt wychodzenia Księżyca z cienia Ziemi. Cień będzie stopniowo przesuwać się w dół, a raczej Księżyc będzie wysuwać się do góry z cienia Ziemi, aż cała jego tarcza stanie się jasna, srebrzysta. Koniec zaćmienia częściowego będzie niewidoczny, bowiem dolna część tarczy Księżyca będzie już skryta pod horyzontem; podany powyżej moment zachodu Księżyca dotyczy górnej krawędzi jego tarczy.
Kolejne całkowite zaćmienie Księżyca będzie widoczne we Wrocławiu dopiero za ponad 6 lat, dnia 7 września 2025 r.
A niejako przy okazji można będzie zaobserwować dwie, a w porywach nawet trzy planety. Po godzinie 5:30 nisko nad południowo-wschodnim horyzontem pokaże się niezwykle jasna Wenus (wschodzi o 4:25) jako Jutrzenka – najjaśniejszy punktowy obiekt na niebie. Zaś blisko niej i poniżej, w odległości kątowej niecałych 3°, będzie również bardzo jasny (chodź wyraźnie słabszy od Wenus – drugi pod względem jasności punkt na niebie) Jowisz (wschodzi o 4:45). Patrząc na niego przez lornetkę będzie można zobaczyć 4 jego księżyce (tzw. galileuszowe, bo odkryte przez Galileusza): po lewej stronie planety Io, zaś po prawej kolejno Kalisto, Europa i Ganimedes. O godzinie 6:47 wschodzi Saturn. Niestety niebo będzie już mocno pojaśnione, zaś sama planeta nie jest tak jasna, jak Wenus czy Jowisz. Tym niemniej może uda się ją zaobserwować bardzo nisko nad południowo-wschodnim horyzontem.
Natomiast jeżeli spojrzymy na niebo wieczorem 20 stycznia 2019 około godziny 20-tej, to:
- w zachodniej części nieba zobaczymy czerwonego Marsa – najjaśniejszy punktowy obiekt po tej stronie sfery niebieskiej (zachodzi o 23:12),
- w południowej części nieba jego ozdobą będzie najjaśniejszy gwiazdozbiór – Orion, a niżej pod nim i nieco na lewo – najjaśniejsza gwiazda: Syriusz,
- wysoko we wschodniej części nieba – Księżyc w pełni i przed zaćmieniem, a nad nim Bliżnięta – dwie charakterystyczne jasne gwiazdy Polluks i Kastor,
- wyżej nad Orionem i na prawo: jasna gwiazda Aldebaran, czyli oko Byka, i w jej sąsiedztwie strzałka słabszych gwiazd – gromada otwarta Hiady,
- wyżej od Aldebarana i na prawo będzie taka jakby mgiełka slabszych gwiazd przypominająca miniaturkę Wielkiego Wozu, czyli gromada otwarta gwiazd Plejady (ludowa nazwa: kwoka i kurczęta).
Międzynarodowej Stacji Kosmicznej nie zobaczymy – przelatując nad Wrocławiem będzie schowana w cieniu Ziemi. Natomiast obserwatorzy we Wrocławiu będą mogli zobaczyć tak zwaną flarę, czyli kilkusekundowy bardzo jasny (5 razy jaśniejszy od Wenus) relfleks światła od anteny jednego z satelitów telekomunikacyjnych Irydium. Flara ta będzie widoczna 21 stycznia 2019 o godzinie 6:46:17 nisko w południowo-wschodniej części nieba: azymut 138°, wysokość nad horyzontem (elewacja) 12°.
Życzę pogodnego nieba i udanych obserwacji.