Kowary - miasto z młotem kowalskim w herbie
Rok 1158 to założenie na polecenie księcia Polski Bolesława Kędzierzawego osady Kowalska Góra. Jej nazwa nawiązywała do odkrycia rudy żelaza na przylegającej do obecnych granic Kowar górze Rudnik. Rok 1513 - otrzymanie przez Smedenwerk - taka była ówczesna nazwa, praw miejskich nadanych przez Władysława Jagiellończyka. W XVI wieku Kowary należały obok Świdnicy i Wrocławia do najważniejszych ośrodków przemysłu żelaznego. Broń palna, biała, kule armatnie były eksportowane do ościennych państw. Dla polskiego króla Zygmunta Augusta wykonane zostało 2 tys. luf do muszkietów. Część konstrukcji pierwszego mostu warszawskiego, wybudowanego w latach 1567 - 1573, wykonana została z kowarskiej stali. Wojna trzydziestoletnia położyła kres tej dochodowej dla miasta i jego mieszkańców działalności. Dokonanych zostało dużo zniszczeń, a kopalnie zatopiono. Wtedy rozpoczął się w Schmiedeberg - nazwa nadana w roku 1553, rozwój tkactwa.
W 1720 r. Gotfried Latschke założył Manufakturę Wyrobów Lnianych. W 1806 r powstała fabryka pluszu. W 1856 r. z Wlenia do Schmiedebergu przeniesiona została fabryka dywanów smyrneńskich. W kolejnych latach uruchomione zostały fabryki filców technicznych i porcelany technicznej. W 1882 r. oddano do użytku linię kolejową z Jeleniej Góry, co przyspieszyło rozwój miasta. Pięćdziesiąt lat później została zelektryfikowana. Wtedy istniało już połączenie kolejowe z Kamienną Górą. Ciekawostką jest, że pod Przełęczą Kowarską wykonano tunel, w którym tory najpierw wznoszą się ku górze, potem opadają, a dodatkowo na pewnym odcinku biegną po łuku. Trakcja elektryczna niestety po drugiej wojnie światowej została zdemontowana przez radzieckie jednostki specjalne i wywieziona.
W 1946 r. miejscowość otrzymała nazwę Kowary. W latach 1949-1952 na terenie miasta funkcjonowały zakłady przemysłowe R-1. Pod tą nazwą kryło się zjednoczenie kopalń rud uranowych. w latach 1969-1976 wybudowana została słynna fabryka dywanów Kowary. Po 1989 r. została sprywatyzowana. To jednak nie pomogło jej w trwałym zaistnieniu w nowych realiach gospodarczych. W 2009 r. jej prywatny właściciel ogłosił upadłość. Teren zakładu jest teraz słynny z innego powodu. W jego części funkcjonuje Park Miniatur, gdzie obejrzeć można wykonane z dużą dbałością i precyzją modele budowli Dolnego Śląska, a także z terenu Niemiec i Czech. W 1997 r. zakończone zostało odnawianie starówki. Warto ją obejrzeć. Na bloku piaskowca znajdującym się w przyziemnej części ratusza jest bardzo wyraźny odcisk skamieniałej muszli.
Do Kowar wybrałem się z Jarkowic położonych u stóp Grzbietu Lasockiego, w dolinie Srebrnego Potoku. Nocowałem w schronisku o tej samej nazwie (Srebrny Potok). Znajduje się na końcu asfaltowej drogi, blisko lasu, wśród łąk. Obok schroniska przechodzą trzy szlaki turystyczne. Jego właściciele zapewniają, że przyjmą każdego turystę. Jeśli wszystkie łóżka są zajęte, zawsze znajdzie się miejsce na podłodze, a do dyspozycji gości jest przez całą dobę w pełni wyposażona kuchni.
Tomek Nawrot
Zobacz także:
oficjalna strona www miasta Kowary
strona www schroniska Srebrny Potok
