Skarby Pogranicza Czesko-Morawskiego

     Region turystyczny Pogranicze Czesko-Morawskie leży wzdłuż historycznej granicy między Czechami i Morawami, w odległości zaledwie kilkudziesięciu kilometrów od Kotliny Kłodzkiej. Znajdziemy tu  zabytkowe miasta Litomyšl, Moravską Třebovę, Poličkę, Svitavy i Vysoké Mýto, piękne pałace i zamki, a także atrakcje przyrodnicze. Przedstawiamy propozycję na weekendową lub dłuższą wycieczkę.

     Popularne jest powiedzenie, że „każdy Czech, to muzykant“. Nie wiadomo, ile jest w tym prawdy, ale wiemy na pewno, że z Pogranicza Czesko-Morawskiego pochodziło dwóch światowej sławy kompozytorów Bedřich Smetana i Bohuslav Martinů. Zapraszamy do odwiedzenia ich rodzinnych miast oraz innych pięknych miejsc w regionie.

Litomyšl

     Miasto rodzinne słynnego kompozytora czeskiego Bedřicha Smetany, wpisane na listę  UNESCO. Rynek Bedřicha Smetany w Litomyšlu należy do najpiękniejszych w Czechach. Ma długość pięćset metrów, otoczony jest zabytkowymi domami z podcieniami. Tutejszy pałac, w stylu włoskiego renesansu, pochodzący z XVI wieku, należy do najznamienitszych czeskich zabytków. Dekoracje wnętrz są wynikiem barokowych i klasycystycznych zmian. Ściany pokojów ozdabiają iluzoryczne malowidła w stylu Ludwika XVI, strop stiuki, meble i wyposażenie pokoju przedstawia styl życia w XVIII i XIX wieku. Unikatem jest zachowany pałacowy rodzinny teatr z kulisami z 1797 roku.

     W browarze pałacowym zwiedzimy izbę rodzinną Bedřicha Smetany. Jego imię nosi tradycyjny festiwal muzyczny, odbywający się corocznie na dziedzińcu pałacu i w pobliskim kościele Odnalezienia Krzyża Świętego, otwartym niedawno po remoncie, ciekawie łączącym architekturę barokową z nowoczesnymi elementami. Z tarasu widokowego na wieży kościelnej rozciąga się piękny widok na pałac i okolicę.

     Ekspozycje dotyczące historii miasta znajdziemy w Muzeum Regionalnym mieszczącym się w budynku dawnego gimnazjum pijarów. Podczas niedawnego remontu w fundamentach budynku odkryto pozostałości średniowiecznej drogi i bramy do miasta, które są obecnie częścią ekspozycji.

     Ciekawa historia związana jest z budynkiem Portmoneum, w którym mieści się muzeum Josefa Váchala, znanego grafika, rzeźbiarza, malarza i ilustratora książek (1884-1969). Nazwa budynku pochodzi od nazwiska jego właściciela Josefa Portmana. Ten urzędnik, drukarz, bibliofil i kolekcjoner sztuki zafascynowany był twórczością Váchala. Poprosił go o wykonanie fresków ściennych w swoim domu, w którym planował otworzyć muzeum poświęcone artyście. Váchal ozdobił dwie izby w budynku, a także znajdujące się wewnątrz sprzęty. Na ścianach i sufitach powstały niezwykłe malowidła przedstawiające demony, zbójców, skrzaty i inne istoty, jak również sceny z biblii i znaki zodiaku. Po wydaniu przez Váchala „Krwawej powieści”, w której Portman wystąpił jako chciwy hrabia, przyjaźń i współpraca obu mężczyzn zakończyła się.

     Kilka lat po śmierci Portmana, w roku 1975, w jego dom trafił piorun i podczas pożaru malowidła zostały częściowo zniszczone. Dzięki miejscowym artystom, obiekt wpisano na listę zabytków kultury i trafił pod opiekę Galerii Narodowej. Lepsze czasy dla Portmoneum nastały dopiero w roku 1991, gdy dom kupił Ladislav Horáček, założyciel wydawnictwa Paseka i kolejny wielki miłośnik dzieł Josefa Váchala. We współpracy z konserwatorami przebiegały prace renowacyjne. Budynek został otwarty dla zwiedzających w 1993 roku.

Polička

     Zwiedzimy tu Centrum Bohuslava Martinů prezentujące życie i twórczość słynnego kompozytora, jak również jego dom rodzinny. Ciekawostką miasta są jedne z najlepiej zachowanych murów obronnych w środkowej Europie. Gotyckie, kamienne mury obronne zostały zbudowane z inicjatywy króla Karola IV w drugiej połowie XIV wieku. System obwarowania składał się z bramy głównej, murów, fosy z wodą i wału. Do dziś zachował się główny mur, wzmocniony 19 wieżami w kształcie połowy walca. Otacza on całe zabytkowe centrum miasta (1 220 metrów). Jego szerokość wynosi od 2 do 2,25 metrów, a wysokość od 8 do 10 metrów. Mury obronne w Poličce przetrwały oblężenie w czasie wojen husyckich, za panowania króla Jerzego z Podiebradów i kilkukrotne ataki Matyáša Korvína. W sezonie letnim mury można zwiedzać także z przewodnikiem.

     Litomyšl i Polička znajdują się w odległości około 20 km, oba miasta można więc zwiedzić w ramach wycieczki rowerowej.

Nové Hrady

     Ulokowany w pobliżu miasta Litomyšl pałac Nové Hrady należy do nielicznych rokokowych budowli w Czechach. Zbudowany został w latach 1774–1777 w stylu francuskich rezydencji letnich. Nazywany bywa "Małym Schönbrunnem" lub "Czeskim Wersalem".  W ramach zwiedzania stałej ekspozycji pałacowej zobaczymy wyjątkową wystawę zabytkowego wyposażenia oraz zajrzymy do prywatnych komnat właścicieli. W budynku oranżerii mieści się galeria kapeluszy angielskich, prezentująca ponad sto damskich nakryć głowy o najdziwniejszych fasonach, z różnych materiałów i we wszelkich kolorach. Poznamy tu historię noszenia kapeluszy, technologii produkcji i mody w danej epoce. Pałac został po roku 1989 zwrócony wnukom ostatniego właściciela Josefa Bartonia, producenta tekstyliów, a w roku 1997 zakupiony przez małżonków Petra i Magdę Kučerów.

     Z Litomyšla do pałacu Nové Hrady wiodą liczne trasy rowerowe, z których najkrótsza mierzy około 15 km.

Svitavy

     W mieście zobaczymy malowniczy rynek, jeden z najdłuższych w Czechach, otoczony domami w różnych stylach architektonicznych. Charakterystyczną budowlą jest dawny ratusz barokowy z czerwoną fasadą. Piękny widok na starówkę roztacza się z wieży kościoła Nawiedzenia NMP. Svitavy są miastem rodzinnym Oskara Schindlera, który podczas II wojny światowej ocalił przed deportacją do obozów koncentracyjnych ponad tysiąc Żydów. Jego historię przedstawił Steven Spielberg w filmie „Lista Schindlera“.

Vysoké Mýto

     Miasto powstało na dawnym szlaku handlowym, zwanym Trstenickim, łączącym Czechy i Morawy. Już z daleka przybysze dostrzegą wieżę kościoła św. Wawrzyńca, dzwonnice i bramy miejskie. Bramę Praską zdobią sgrafitti zaprojektowane przez słynnego malarza Mikoláša Aleša, którego dziełem jest także brama w Litomyšlu. W mieście zachowała się również część pierwotnych murów obronnych, wieża ciśnień czy wieża Karaska. Muzeum czeskich nadwozi - ciekawa wystawa przedstawia proces produkcji nadwozi samochodowych.

Moravská Třebová

     Renesansowa perła Republiki Czeskiej lub Morawskie Ateny – tak nazywany jest renesansowy pałac  ulokowany w centrum zabytkowego miasta Moravská Třebová. W stylu renesansowym są nie tylko arkady pałacowe z początku XVII wieku, lecz także unikatowy zegar z XVI wieku, składający się z sześciu zegarów słonecznych. Pałac oferuje trzy trasy zwiedzania. Główna trasa nawiązuje do historii pałacu i miasta.  W ramach kolejnych tras zajrzymy do pracowni alchemika i piwnic pałacowych, w których znajdują się narzędzia tortur. W miesiącach letnich na turystów czeka także nocne zwiedzanie.

     Informacje w języku polskim o regionie: http://pl.ceskomoravskepomezi.info

Anna Gruszczyńska - CzechTourism