Szlacheckie i arystokratyczne rezydencje, tom V

2018-12-02

Niniejsza książka jest ostatnią z pięciu tomów poświęconych dziejom szlacheckich i arystokratycznych rezydencji w Sudetach, na ich pogórzu i przedgórzu, tak po ich czeskiej jak i polskiej stronie. Autor, historyk z wykształcenia i krajoznawca z powołania, opisuje tu dzieje, także te najnowsze, 46 wybranych zamków, pałaców i dworów na terenie polskich Sudetów Wschodnich, zwłaszcza na obszarze ich północnego Przedgórza, charakteryzującego się bogactwem tego rodzaju obiektów. Historia niektórych z nich znalazła się, co prawda, w licznych, wcześniejszych opracowaniach autora (Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Losy rezydencji dolnośląskich w latach 1945-1991 i in.), ale w niniejszym tomie historia ta została wzbogacona nowymi informacjami pozyskanymi m.in. z nowszych opracowań, w tym ze źródeł archiwalnych, a także zilustrowana nowymi fotografiami, wykonanymi w roku wydania książki. (...)

Interesujące są powojenne dzieje wspomnianych w książce obiektów, a także przypomnienie działań władz polskich w celu zabezpieczenia opuszczonych przez Niemców obiektów zabytkowych, ich wyposażenia, a także różnego rodzaju pozostawionych zabytków ruchomych i archiwaliów. Autor przypomina tu m.in. dotyczącą tego tematu instrukcję dla formacji Wojska Polskiego wkraczających na przywrócone Polsce tereny. Interesujące są także informacje o pertraktacjach władz polskich z dowódcami oddziałów radzieckich, kwaterujących w przejętych przez nich obiektach, o niszczonych lub wywożonych do ZSRR przedmiotach, jak to miało miejsce chociażby w opisywanych w książce Bobolicach.

Czytelnika zainteresuje z pewnością dzisiejszy stan i wykorzystanie opisywanych obiektów. Wiele z nich niestety, z różnych względów popadło lub popada w ruinę i z pewnością nie zostanie odbudowanych. Niektóre z nich, pozbawione pierwotnego, zabytkowego charakteru są nadal wykorzystywane, jako budynki mieszkalne lub służą jako różne obiekty publiczne. Pozytywnym przykładem może tu być dwór (zamek) w Goli Dzierżoniowskiej. Renesansowy dwór, zbudowany ok. 1580 r. przez Leonarda von Ronau, opuszczony w 1945 i:, zwolna chylił się ku ruinie, zanim w 2000 r. prywatny inwestor podjął się jego kosztownej odbudowy, zakończonej w 2009 r. Już w 2013 r. powstał w nim czterogwiazdkowy hotel (Uroczysko Siedmiu Stawów) z restauracją i SPA. Obiekt został w 2014 r. wyróżniony w organizowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego konkursie „Zabytek Zadbany". Takich pozytywnych przykładów znajdziemy w książkach Romualda Łuczyńskiego więcej.
Doceniając rozliczne, zwłaszcza poznawcze walory książki, zachęcam do jej lektury, podobnie jak do lektury innych publikacji tej serii.

Janusz Czerwiński

Romuald M. Łuczyński: "Szlacheckie i arystokratyczne rezydencje w Sudetach polskich:Sudety Wschodnie i Przedgórze Sudeckie". Wydawnictwo Kartograficzne EKO-GRAF, Wrocław 2018. Okładka twarda, format 17 x 24 cm, stron 288, liczne kolorowe ilustracje

Spis treści:

BAGIENIEC (NIEM. TEICHENAU) - wieś, gmina Jaworzyna Śląska, powiat świdnicki. Równina Świdnicka
BĘDKOWICE (NIEM. BANKWITZ, OD 1937 BURGHÜBEL) - wieś, gmina Sobótka, powiat wrocławski. Wschodnie podnóża Ślęży, Przedgórze Sudeckie
BIECHÓW (NIEM. BECHAU) - wieś, gmina Pakosławice, powiat nyski. Na skraju Wzgórz Wawrzyszowsko-Szklarskich, Przedgórze Sudeckie
BOBOLICE (NIEM. SCHRÄBSDORF) - wieś, gmina Ząbkowice Śląskie, powiat ząbkowicki. Południowe podnóża Wzgórz Szklarskich i Dobrzenickich
BURKATÓW (NIEM. BURKERSDORF ) - wieś, gmina Świdnica, powiat świdnicki. Obniżenie Podsudeckie
BYSTRZYCA DOLNA (NIEM. NIEDER WEISTRITZ) - wieś, gmina Świdnica, powiat świdnicki. Obniżenie Podsudeckie, na lewym brzegu Bystrzycy
GOLA DZIERŻONIOWSKA (NIEM. GUHLAU) - wieś, gmina Niemcza, powiat dzierżoniowski. Między Wzgórzami Krzyżowymi i Wzgórzami Gumińskimi
KAMIENIEC ZĄBKOWICKI (NIEM. KAMENZ) - wieś gminna, powiat ząbkowicki. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie
KONRADÓW (NIEM. KONRADSWALDE) - wieś, gmina Lądek-Zdrój, powiat kłodzki. Północna część Krowiarek
KOZINIEC (NIEM. LÖWENSTEIN) - wieś, gmina Ząbkowice Śląskie, powiat ząbkowicki. Obniżenie Stoszowic na Przedgórzu Sudeckim
KRASKÓW (NIEM. KRATZKAU) - wieś, gmina Marcinowice, powiat świdnicki. Północno-wschodnia część Równiny Świdnickiej
KRZYŻOWA (NIEM. KREISAU) - wieś, gmina Świdnica, powiat świdnicki. W południowo-wschodniej części Równiny Świdnickiej
LUBORADZ (NIEM. LOBRIS) - wieś, gmina Mściwojów, powiat jaworski. Podnóża północnego ramienia Wzgórz Strzegomskich
ŁAŻANY (NIEM. LAASAN) — wieś, gmina Żarów, powiat świdnicki. Wzgórza Strzegomskie
ŁĄKA PRUDNICKA (NIEM. GRÄFLICH WIESE) - wieś, gmina Prudnik, powiat prudnicki. Góry Opawskie
MAKOWICE (NIEM. SCHWENGFELD) - wieś, gmina Świdnica, powiat świdnicki. Równina Świdnicka
MORAWA (NIEM. MUHRAU) - wieś, gmina Strzegom, powiat strzegomski. Pogórze Bolkowskie
MROWINY (NIEM. KONRADSWALDAU) - wieś, gmina Żarów, powiat świdnicki. Wzgórza Imbramowickie
NOWY WALISZÓW (NIEM. NEU WALTERSDORF ) - wieś, gmina Bystrzyca Kłodzka, powiat kłtodzki. Masyw Śnieżnika
OTMUCHÓW (NIEM. OTTMACHAU) - miasto, powiat nyski. Wschodnia część Obniżenia Otmuchowskiego
OWIESNO (NIEM. HABENDORF ) - wieś, powiat dzierżoniowski. Na północnych stokach Wzgórz Bielawskich
PIELGRZYMÓW (NIEM. PILGERSDORF ) - wieś, gmina Głubczyce, powiat głubczycki. Góry Opawskie
PIŁAWA DOLNA (NIEM. NIEDER PEILAU) - wieś, gmina Dzierżoniów, powiat dzierżoniowski. Wzgórza Bielawskie
PIŁAWA GÓRNA (NIEM. GNADENFREI/OBER PEILAU) — miasto, powiat dzierżoniowski. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie
PIOTROWICE ŚWIDNICKIE (NIEM. PETERWITZ) — wieś, gmina Jaworzyna Śląska, powiat świdnicki. W północnej części Równiny Świdnickiej
PIOTRÓWEK (NIEM. PETERSDORF) — wieś, gmina Jordanów Śląski, powiat wrocławski. W obniżeniu między Wzgórzami Łagiewnickimi a Wzgórzami Oleszeńskimi
PRUSY (NIEM. PRAUSS) — wieś, gmina Kondratowice, powiat strzeliński. Na granicy Równiny Wrocławskiej i Wzgórz Niemczańskich
PRZEWORNO (NIEM. PRIEBORN) — wieś gminna, powiat strzeliński. Między Wzgórzami Szklarskimi a Wzgórzami Strzelińskimi
RADOCHÓW (NIEM. REYERSDORF) — Wieś, gmina Lądek-Zdrój, powiat kłodzki. Góry Złote
ROZTOCZNIK (NIEM. OLBERSDORF ) — wieś, gmina Dzierżoniów, powiat dzierżoniowski. Kotlina Dzierżoniowska
ROZTOKA (NIEM. ROHNSTOCK) — wieś, gmina Dobromierz, powiat świdnicki. Wzgórza Strzegomskie
RUDNICA (NIEM. RAUDNITZ) — wieś, gmina Stoszowice, powiat ząbkowicki. Między Wzgórzami Bielawskimi i Górami Sowimi
SAMBOROWICE (NIEM. POLNISCH TSCHAMMENDORF/ALT TSCHAMMENDORF) — wieś, gmina Przeworno, powiat strzeliński
SIEMISŁAWICE (NIEM. SIEBENHUFEN) — wieś, gmina Przeworno, powiat strzeliński. U stóp głównego grzbietu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich
SIESTRZECHOWICE (NIEM. GRUNAU) — wieś, gmina Nysa, powiat nyski. Obniżenie Otmuchowskie
SIODLKOVVICE (NIEM. SCHOLLWITZ) — część wsi Szymanów, gmina Dobromierz, powiat świdnicki. W północnej części Obniżenia Podsudeckiego
SŁUŻEJÓW (NIEM. SCHLAUSE) — wieś, gmina Ziębice, powiat ząbkowicki. Wysoczyzna Ziębicka
SOKOLNIKI (NIEM. WÄTTRISCH) — wieś, gmina Łagiewniki, powiat dzierżoniowski. Południowe stoki Jańskiej Góry (Masyw Ślęży)
STOSZÓW (NIEM. STOSCHENDORF ) — wieś, gmina Łagiewniki, powiat dzierżoniowski. Wzgórza Niemczańskie
STRZELIN (NIEM. STREHLEN) — miasto powiatowe. Wzgórza Strzelińskie
TRZEBIESZOWICE (NIEM. KUNZENDORF ) — wieś, gmina Lądek-Zdrój, powiat kłodzki. U południowego podnóża Gór Złotych
TRZEBINA (NIEM. WACHTEL-KUNZENDORF ) — wieś, gmina Lubrza, powiat prudnicki. Góry Opawskie
WILKÓW WIELKI (NIEM. GROSS WILKAU) — wieś, gmina Niemcza, powiat dzierżoniowski. Między Wzgórzami Gumińskimi a Wzgórzami Dębowymi
WIŚNIOWA (NIEM. ROTH KIRSCHDORF ) — wieś, gmina Świdnica, powiat świdnicki. Równina Świdnicka
ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE (NIEM. FRANKENSTEIN) — miasto powiatowe. Obniżenie Ząbkowickie
ŻELOWICE (NIEM. SILBITZ) — wieś, gmina Kondratowice, powiat strzeliński. Północno-wschodni skraj Wzgórz Dobrzenieckich

Zobacz także:

kup książkę w Sudeckiej Księgarni Wysyłkowej

Szlacheckie i arystokratyczne rezydencje w Sudetach czeskich. Sudety Zachodnie i Środkowe
Szlacheckie i arystokratyczne rezydencje w Sudetach czeskich. Sudety Wschodnie
Szlacheckie i arystokratyczne rezydencje w Sudetach polskich. Sudety Zachodnie
Szlacheckie i arystokratyczne rezydencje w Sudetach polskich. Sudety Środkowe