Polskie ślady w uzdrowisku Jeseník

     Mamy w języku polskim słowo "prysznic", którego nadaremno szukać w innych językach. Wzięło się ono od nazwiska Vincenza Priessnitza, który w XIX wieku, w ówczesnym Gräfenberku (dzisiaj Jeseník) rozpoczął leczenie zimną wodą. Jego metody szybko zyskiwały uznanie wśród przyjeżdżających do uzdrowiska kracjuszy, co przekładało się na zwiększającą się z roku na rok liczbę odwiedzających Gräfenberk. Wśród kuracjuszy nie brakło i Polaków, którzy pozostawili po sobie kilka śladów.

     Skuteczność metod serwowanych przez Priessnitza zyskiwała mu wdzięczność licznych pacjentów, przybywających do niego z całej Europy. Jednym z jej przejawów było stawianie pomników i obudowa kolejnych źródeł, które licznie występują w okolicy. Mamy więc wyrazy wdzięczności m.in. Anglików, Greków, Rumunów, Czechów, Francuzów, Rosjan, ale także i Polaków.

     W centrum uzdrowiska znajduje się leśna promenada, spacerowy szlak długości nieco ponad kilometra, w ostatnich latach przygotowany do wygodnego, półgodzinnego spaceru, dostępnego również dla osób niepełnosprawnych. Tuż przy szlaku znajduje się Polski Pomnik (czes. Polský pomník). Pomysł jego postawienia zrodził się w 1878 roku. Wtedy to polscy kuracjusze zlecili architektom Wiehlowi i Linsbauerowi oraz rzeźbiarzowi Myslbekowi stworzenie pomnika. Z nieznanych przyczyn nigdy do realizacji pomysłu z udziałem trzech wspomnianych artystów nie doszło.

     W 1890 roku ponownie zlecono realizację pomnika, tym razem praskiemu architektowi von Soldenowi. Rok później gotowe były dokładne plany i swą pracę rozpoczął kamieniarz Josef Hanke. Nieoficjalne odsłonięcie miało miejsce w 1894 roku. Dzisiaj pomnik wieńczy orzeł z dumnie rozpostartymi skrzydłami, ale nie był on obecny na pomniku od jego postawienia, bowiem władze austriackie długo nie chciały się na niego zgodzić. Odlany został dopiero w 1900 roku i wtedy umieszczono go na pomniku. Oficjalne i uroczyste odsłonięcie pomnika miało miejsce 7 sierpnia 1901 roku. Warto odwiedzić to miejsce...

     Na zboczach wznoszącego się ponad uzdrowiskiem Studničnego vrchu wybija spod ziemi kilkadziesiąt źródeł. Często były celem spacerów kuracjuszy, podobnie jak i dzisiaj. Obudowane, uprzystępnione licznymi ścieżkami są atrakcją turystyczną, zwłaszcza że forma niektórych z nich jest wyjątkowo ciekawa. Jedno ze źródeł nosi nazwę "Polskiego Źródła". Jego obudowa powstała w 1869 roku. Miała prostokątny kształt, a na marmurowej tablicy widniał jedynie napis "Polskie źródło 1869". Dziewięć lat później przebudowano je, wzmocniono betonem oraz dodano marmurowy pomnik, który zdobiła pozłacana, wyryta w kamieniu, sześcioramienna gwiazda. W owalnym medalionie znalazła się podobizna Matki Boskiej Częstochowskiej. Po II wojnie światowej pomnik popadł w zapomnienie, a komunistyczne władze nakazały usunięcie wizerunku Matki Boskiej. Co więcej, w 1961 roku przesunięto pomnik o 100 metrów niżej, gdzie stał do renowacji w 2005 roku. W czasie prac, które polegały też na postawieniu go w pierwotnym miejscu, w fundamentach znaleziono cynowe pudełko. Znajdowały się w nim dwie kartki. Na jednej były nazwiska Polaków i dra Jana Rippera, na drugiej protest przeciwko rozbiorom, jakich dokonano na Polsce.

     Mapa źródeł i pomników na zboczach Studničnego vrchu jest imponująca. Znajduje się na niej kilkadziesiąt obiektów, do których prowadzą ścieżki edukacyjne i szlaki turystyczne o łącznej długości kilkudziesięciu kilometrów. Warto więc przyjechać do uzdrowiska Jeseník przynajmniej na kilka dni, nie tylko dla jego walorów krajoznawczych, ale i dla własnego zdrowia. I wcale nie trzba wykupywać drogich zabiegów, bo na łące ponad centrum znajduje się kilka ogólnodostępnych urządzeń, które pozwalają na korzystanie z metod wypracowanych przez Priessnitza. Uzupełnieniem jest ogród ziołowy do aromaterapii, ścieżki zdrowia oraz niezwykle czyste powietrze...

Waldemar Brygier - NaszeSudety