Wznowienie długo oczekiwanej przez miłośników naszego regionu książki Krzysztofa R. Mazurskiego "Miłość i dramaty królewny Marianny", wreszcie dojdzie do skutku. Premiera planowana jest na 6 marca 2023 roku i oczywiście od tego momentu książka będzie dostępna w naszej Sudeckiej Księgarni Wysyłkowej. 6 marca to świetny moment na jej wydanie, tuż przed Świętem Kobiet, a więc i świętem wspaniałej kobiety, jaką była, związana mocno z Dolnym Śląskiem, królewna Marianna Orańska...
Pierwszy rozdział podsumowuje burzliwy rozwój polityczny na szczeblu gminnym, w którym zaszło tak wiele zmian, że zwykły obywatel nie jest w stanie ich wszystkich zapamiętać. Inne rozdziały dotyczą przemysłu, budownictwa, transportu, handlu, zdrowia i spraw społecznych. Książkę zamyka traktat o kulturze i edukacji, ze specjalnymi rozdziałami poświęconymi zoo i ogrodowi botanicznemu. Ostatnia część książki poświęcona jest sportowi, ochronie przyrody oraz symbolowi Liberca – Ještědowi.
Źródła i literatura dotyczące pionierów narciarstwa w Karkonoszach i Górach Izerskich do początków XX stulecia są skromne. Najważniejszy zbiór ze Szklarskiej Poręby - wiodącego wówczas ośrodka sportów zimowych – gminne archiwum, zaginął wiosną 1945 r. Podstawowe informacje dotyczące pionierskich lat białego szaleństwa znajdują się na szczęście w przyczynkarskich opisach dokonań karkonoskich narciarzy z przełomu wieków XIX i XX, notatkach prasowych oraz na marginesach monografii
Zbiór opowiadań jest przyczynkiem nie tylko do historii Przesieki i Karkonoszy, będzie też znakomitym źródłem wiedzy dla miłośników tego regionu. Pisanie Mariusza pewnie wejdzie do kanonu modnej ostatnio „literatury górskiej”. Tym bardziej, że autor pokazuje góry nie od strony zdobywcy, tylko „zwykłego zjadacza chleba”, który swoje życiowe losy związał na zawsze z Karkonoszami. Przez to pisanie przebija coś, co Zbigniew Piotrowicz nazwał sudeckością
Miłośnicy Sudetów nie mogą narzekać na brak dobrych map, tak potrzebnych do wędrówek po górach. Co rusz pojawiają się na rynku wydawniczym kolejne wydania, co pozwala nam mieć nadzieję, że dostajemy poprawione i aktualizowane na bieżąco mapy. Co jakiś czas pojawiają się w ofercie poszczególnych wydawnictw także całkiem nowe opracowania. Z taką sytuacją mamy właśnie do czynienia z krakowskim wydawnictwem Compass
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie historii wsi Żelazno po 1945 r., a przede wszystkim losów jej mieszkańców, którzy od ponad siedemdziesięciu lat tworzą lokalną społeczność. W literaturze przedmiotu, dotyczącej losów ziemi kłodzkiej oraz jej powojennej historii, nie ma opracowania, które byłoby poświęcone jedynie dziejom tej wsi. Przedmiotem analizy jest okres od wczesnych lat powojennych po transformację ustrojową w 1989 r. Podstawę źródłową stanowiły wywiady przeprowadzone z 11 osobami, których rodzice, a czasem oni sami, byli osadnikami przybyłymi do wsi tuż po zakończeniu wojny.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział I Dzieje Żelazna od początku osadnictwa do 1946 r.
Rys historyczny wsi
Nazwa wsi
Położenie geograficzne
Historia wsi do 1945 r.
Gospodarka
Ludność
Walory turystyczne
Żelazno po I wojnie światowej
Żelazno w latach II wojny światowej
Poza frontem: wieś w latach 1939–1944
Kultywowanie tradycji jako próba porządkowania chaosu spowodowanego II wojną światową
Wieś w latach 1945–1946 – lokalne trzęsienie ziemi
Wysiedlenia
Rozdział II 1. Ludność napływowa
Statystyczne zestawienie ludności napływowej w latach 1946–1948
Polska administracja
Losy wojenne ankietowanych osób
Przybycie do Żelazna w świetle relacji
Życie w tyglu wielonarodowościowym
Stosunki między Niemcami, Rosjanami i Polakami
Stosunki między Polakami „zza Buga” i „z centrali”
Stabilizacja życia oraz zwyczaje świąteczne jako elementy integracji mieszkańców Żelazna
Kształtowanie się administracji terytorialnej. Organizacja życia politycznego
Referendum z 30.06.1946 r.
Wybory z 19.01.1947 r.
Rozdział III Losy wsi i jej mieszkańców do 1956 r.
Próba kolektywizacji rolnictwa. Powstanie spółdzielni produkcyjnej
Gospodarka Żelazna
Integracja mieszkańców Żelazna
Życie w stalinizmie
Świetlice wiejskie narzędziem oddziaływania politycznego
Życie religijne
Reforma administracyjna z 1954 r.
Rozdział IV Od przełomu październikowego do demokracji – lata 1956–1989
Rozwój wsi
Historia Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej w Żelaźnie na tle relacji państwo – Kościół w PRL
Życie codzienne żelaźnian na tle wydarzeń politycznych w kraju
Wizyty dawnych niemieckich mieszkańców Żelazna
Szkoła Podstawowa. Walka z analfabetyzmem
Gierkowskie przyśpieszenie, czyli propaganda sukcesu
Solidarność
Stan wojenny
Podsumowanie czasów PRL-u. Upadek komunizmu
Wydarzenia lokalne w pamięci mieszkańców Żelazna
Zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia
Aneks
Grzesiek i Wojtek Basińscy: Piotr Basiński (1988–2010). Wspomnienie o naszym Bracie
Piotr Basiński, Magdalena Basińska: "Żelazno 1945 - 1989. Zarys epoki w dziejach pewnej wsi". Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2019. Okładka twarda, format 16,5 x 23 cm, stron 154, czarno-białe i kolorowe ilustracje
Zobacz także:
ksiązka w Sudeckiej Księgarni Wysyłkowej
"Podstawę źródłową stanowiły wywiady przeprowadzone z 11 osobami..." - sądząc ze spisu treści, kwestionariusz badawczy był dość rozbudowany i wątpię, by dało się go wypełnić na podstawie samych wywiadów. Może zabrakło w tej notce słów "stanowiły między innymi", albo podobnych.