Karkonoskie zagadki – rozwiązanie zabawy

     W drugiej edycji naszej zabawy „Przygotuj się do wakacji na Dolnym Śląsku”, zadaliśmy Wam kilka pytań na temat najwyższego sudeckiego pasma górskiego – Karkonoszy. Wszystkie pytania zaczerpnięte zostały z książki autorstwa Waldemara Brygiera, wydanej przez wydawnictwo Bezdroża, zatytułowanej „555 zagadek o Karkonoszach” (swoją drogą, polecamy tę publikację). Czas zatem dowiedzieć się, jakie były prawidłowe odpowiedzi…

1. Do jakiego morza (mórz?) płyną karkonoskie rzeki?
   Wierzchowiną Karkonoszy biegnie europejski dział wodny rozgraniczający dorzecze Łaby i Odry, a więc oddzielający dwa zlewiska: Morza Północnego i Bałtyckiego.
2. Czy powierzchniowo Karkonosze są większe od Tatr?
   Karkonosze są najrozleglejszą grupą górską w Sudetach. Pod względem popularności ustępują najwyższym polskim górom, jakimi są Tatry, ale przy okazji różnych rankingów często są do nich porównywane. Przyjrzyjmy się zatem ich powierzchni. Dawniej nie miało to takiego znaczenia, więc określano je mniej więcej, ale dzisiaj możemy to ocenić precyzyjniej. Karkonosze rozciągają się na długości ponad 36 kilometrów, a ich szerokość sięga 20 kilometrów. Mają powierzchnię ok. 630 km², z czego zaledwie ok. 1/3 (177 km²) leży po polskiej stronie, a 2/3 po stronie czeskiej. Z powyższych liczb wynika, że granica państwowa dzieli Karkonosze na dwie nierówne części, a kilkuwiekowa granica odcisnęła swe piętno i dzisiaj obie części znacząco różnią się od siebie pod wieloma względami. Podobnie zresztą jak w Tatrach, które pod względem powierzchni prześcigają najwyższe sudeckie pasmo, bo mają aż 785 km². Pobawmy się jednak dalej  liczbami, bo… Gdy spojrzeć na powierzchnię obu pasm górskich w granicach naszego kraju, to tutaj już Karkonosze nie muszą się wstydzić, bo Tatr mamy „tylko” 175 km².
3. Czy w Karkonoszach występują jaskinie krasowe?
   We wschodniej i południowej części Karkonoszy występują wapienie krystaliczne, w których mogą tworzyć się jaskinie krasowe. I rzeczywiście takie jaskinie można tutaj spotkać. Największą z nich jest jaskinia Albeřicka, której chodniki mają w sumie prawie 250 metrów długości, na czterech piętrach. Jaskinia posiada niewielką szatę naciekową, a część chodników zalana jest wodą. Z innych jaskiń warto wymienić Krakonošową o długości 120 metrów oraz Celną – obie znajdują się w Celnym Lomie (kamieniołomie) w Hornych Albeřicach, zaledwie kilkaset metrów od Albeřickiej. W północnej części Svobody nad Úpą znajduje się Medvědí Jeskym (Jaskini Niedżwiedzia), która swą nazwę wzięła od szczątków niedźwiedzia jaskiniowego, jakie znaleziono w namulisku w 1908 roku. Powyższe jaskinie krasowe znajdują się po czeskiej stronie Karkonoszy, ale mamy też takie i po naszej stronie. Pierwszą z nich odkryto dopiero w 2012 roku w Lasockim Grzbiecie. Jest niewielka, ale posiada szatę naciekową (stalaktyty, stalagnaty i draperie).
4. Kogo w swej łacińskiej nazwie upamiętnia lepiężnik wyłysiały?
   Lepiężnik wyłysiały jest rośliną, której kwiaty pojawiają się bardzo wczesną wiosną. Kwitnie zanim jeszcze rozwinie liście, ale w Sudetach jest dość rzadki, stąd spotkać go nie jest wcale łatwo. Jego łacińska nazwa to Petasites kablikianus. Ciekawa jest etymologia drugiej części, bo pochodzi od nazwiska Josefíny Kablíkowej, urodzonej w 1787 we Vrchlabí czeskiej botaniczki, która jako pierwsza kobieta w Karkonoszach zajmowała się tą dziedziną nauki. Podczas swych wycieczek w poszukiwaniu botanicznych okazów, odkryła wiele nowych, nieznanych do tej pory nauce okazów. Z pasją kolekcjonowała rośliny w swych zielnikach, a także dzieliła się nimi z przeróżnymi instytucjami w całej Europie.
5. W jakiej miejscowości znajdziemy Wodospad Szklarki?
   Z pozoru banalne pytanie kryje w sobie pułapkę. Będąc w Szklarskiej Porębie chętnie odwiedzamy Wodospad Kamieńczyka, ale popularniejszym jest jednak leżący niemal przy drodze krajowej nr 3, Wodospad Szklarki. Od parkingu, gdzie aż roi się od kramów z pamiątkami, łatwą drogą, dostępną także dla osób niepełnosprawnych, w 10 minut dojdziemy do schroniska Kochanówka i samego wodospadu. Wydaje się, że to już Szklarska Poręba, ale administracyjnie to wciąż tereny należące do Piechowic, tak więc Wodospad Szklarki znajduje się w Piechowicach. Wodospad nie należy może do najwyższych w Karkonoszach (niemniej jednak na liście polskich zajmuje drugie miejsce), bo ma „zaledwie” 13,3 m wysokości, ale jest niezwykle urokliwy i efektowny, bo ukształtowanie terenu powoduje, że strumień wody zwęża się ku dołowi. Wodospad, jak i jego otoczenie jest enklawą Karkonoskiego Parku Narodowego.
6. Czy granica polsko-czeska wiedzie granią Karkonoszy?
   Wiele osób odpowie bez wahania, że oczywiście tak! Nie jest to jednak prawdą, a chodzi tu o słowo „grań”. W encyklopediach i słownikach łatwo można znaleźć definicję grani: stromy, ostry i skalisty grzbiet górski, ostra krawędź utworzona przez stykające się zbocza lub ostra, często silnie poszarpana, szczytowa partia pasma lub grzbietu górskiego (Wikipedia). W przypadku Karkonoszy możemy więc powiedzieć jedynie o grzbiecie górskim, a nie o grani. Czy zatem w Karkonoszach nie spotkamy grani? Jest jedna jedyna, po czeskiej stronie i nazywa się Kozí hřbety. Kiedyś prowadził nią nawet szlak turystyczny, dzisiaj możemy ją podziwiać np. z Krkonoša (1422 m), gdzie znajduje się wybitny punkt widokowy. Wracając jeszcze do granicy: można oczywiście powiedzieć, że to czepianie się słówek i każdy wie, o co chodzi, ale po co wychodzić na ignoranta w gronie osób bardziej obytych z górskim nazewnictwem?

     Pytania sprawiły Wam nieco trudności, nie wszystkim udało się odpowiedzieć prawidłowo na wszystkie z nich. Niemniej jednak, gratulujemy uczestnikom naszej zabawy potężnej wiedzy o Karkonoszach. Ze zwycięzcami skontaktujemy się mailowo, a zestawy ufundowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego wyślemy pocztą. Ze swej strony do każdego zestawu dodamy mapy turystyczne: Dolnego Śląska oraz Karkonoszy…

A oto zwycięzcy:

1. Marek Kuliński
2. Violetta Bartczak
3. Katarzyna Nowaczyk

Gratulujemy! A już wkrótce zapraszamy na trzecią edycję zabawy „Przygotuj się do wakacji na Dolnym Śląsku”…